Ông Hoằng cho hay, theo Quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Hà Nội sẽ có 8 tuyến ĐSĐT với tổng chiều dài khoảng 305 km. Hiện nay, đang triển khai 4 dự án với tổng chiều dài 58,5km; trong đó, Bộ GTVT làm chủ đầu tư 2 dự án (tuyến Cát Linh - Hà Đông và tuyến đường sắt số 1), UBND TP.Hà Nội làm chủ đầu tư 2 dự án (tuyến đường sắt số 2 và số 3).

Còn tại Tp.HCM, theo quy hoạch Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, cũng sẽ có 8 tuyến ĐSĐT với tổng chiều dài khoảng 172,6km. Hiện nay, đang triển khai 2 dự án, với tổng chiều dài 31km do UBND Tp.HCM làm chủ đầu tư.

Về tiến độ thực hiện, các dự án hầu hết đều chậm so với dự kiến. Tất cả các dự án đường sắt đô thị (ĐSĐT) đang triển khai tại Hà Nội và TP.HCM đều chậm tiến độ từ 3-5 năm và đội vốn khủng, từ 60-170%. Nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng này là do khâu xây dựng dự án ban đầu quá sơ sài.

Hiện, trên địa bàn Hà Nội và TP.HCM đang có 16 dự án ĐSĐT đã được phê duyệt và đang triển khai. Song, dự án nào cũng vấp phải tình trạng đội vốn, có những dự án mới phê duyệt và rà soát lại trên giấy tờ thì mức đầu tư đã tăng gấp 2 lần.

Tại Hà Nội, dự án tuyến ĐSĐT số 2, đoạn Nam Thăng Long-Trần Hưng Đạo được phê duyệt vào tháng 11-2008, với tổng mức đầu tư 19.555 tỷ đồng, có chiều dài 11,5km. Trong đó, vốn vay JICA là 16.485 tỷ đồng, vốn đối ứng của Chính phủ Việt Nam là 3.079 tỷ đồng). Thời gian thực hiện từ 2009-2015.

Tuy nhiên, ngay từ khi ký kết dự án và rà soát lại thì dự án này đã đội vốn khủng, dự kiến mức tăng lên khoảng 51.750 tỷ đồng (tăng 164%), gấp gần 3 lần so với dự kiến ban đầu. Về tiến độ thực hiện, dự án này cũng triển khai chậm so với kế hoạch ban đầu khoảng 3 năm, và với tiến độ thực hiện như hiện nay thì con số sẽ không dừng lại ở mức này. Hiện, dự án đang được Chính phủ và Bộ KH- ĐT thuê thẩm tra độc lập để xem xét về việc tăng mức đầu tư khủng.

Hay như dự án ĐSĐT tuyến Cát Linh- Hà Đông cũng được điều chỉnh tăng thêm 339 triệu USD và theo Chủ đầu tư thì thời điểm chốt hoàn thiện dự án là 31-12-2015 cũng đang rất căng vì nhiều hạng mục đang chậm. Tương tự, trên địa bàn TP.HCM, các dự án ĐSĐT cũng đều chậm và đội mức đầu tư lớn. Cụ thể như tuyến Bến Thành - Suối Tiên được phê duyệt vào năm 2007, với mức đầu tư là 17.387 tỷ đồng, thời gian thực hiện từ 2007-2018.

Song, dự án này cũng đã phải điều chỉnh tổng mức đầu tư vào năm 2011 là 47.325 tỷ đồng (tăng 172%), hoàn thành năm 2019, đưa vào vận hành năm 2020. Về nguyên nhân đội vốn và chậm tiến độ theo ông Nguyễn Hoằng, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch đầu tư, Bộ GTVT cho rằng, do sự thay đổi về cơ chế chính sách, biến động tiền lương, do GPMB chậm và do khâu lập dự án ban đầu còn quá sơ sài.

Theo ông Hoằng, hầu hết các dự án ĐSĐT đều phải điều chỉnh dự án với tổng mức đầu tư tăng so với ban đầu. Nguyên nhân chủ yếu do cơ chế chính sách, những biến động về giá vật liệu, tỷ giá, tiền lương; các dự án ĐSĐT có tính chất kỹ thuật phức tạp; dự án được thực hiện trên địa bàn trung tâm của Hà Nội và Tp.HCM, công tác GPMB, tái định cư gặp nhiều vướng mắc, khó khăn làm tăng chi phí GPMB; nhiều vật tư chuyên dụng khó đánh giá kiểm soát về giá...

Vấn đề quan trọng là tập trung vào các giải pháp để khắc phục ngay những tồn tại, bất cập hiện nay nhằm đưa ra được lộ trình, kế hoạch cụ thể đối với các dự án đang triển khai cũng như lộ trình, kế hoạch đối với các dự án còn lại... Tất cả các đơn vị và 2 địa phương cần quán triệt thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về đẩy nhanh tiến độ các dự án ĐSĐT tại Hà Nội và Tp.HCM. "Đây là các dự án hết sức bức thiết để phục vụ đi lại cho người dân, giảm ùn tắc giao thông”, Bộ trưởng Đinh La Thăng nhấn mạnh.

Mai Hoa - (Tổng hợp theo TBNH, ANTĐ).