Thống kê của Sở Xây dựng Hà Nội cho thấy, hiện nay TP có khoảng 1.155 nhà chung cư cao từ 4 - 6 tầng và 10 khu nhà thấp tầng (1-3 tầng). Bên cạnh đó, còn có các khu tập thể đơn lẻ chưa bàn giao cho TP. Các nhà chung cư cũ phần lớn được xây dựng từ những năm 1980 trở về trước, hiện đã bị hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng và không đảm bảo điều kiện sống theo tiêu chuẩn hiện hành. Hơn nữa, trong quá trình sử dụng, nhiều hộ dân đã tự ý cơi nới nên dân số và diện tích các khu chung cư đã tăng hơn 1,5 lần so với thiết kế ban đầu.

Một khảo sát của Sở Xây dựng Hà Nội cho thấy, các chung cư cũ đều được xây dựng theo công nghệ cũ, nên đến nay đã hết hạn sử dụng, nguy cơ xảy ra sự cố rất lớn. Đặc biệt, ở hầu hết các khu chung cư cũ, nhiều hộ dân tiến hành sửa chữa, cải tạo, cơi nới, khiến tình trạng xuống cấp diễn ra nhanh hơn.

Trong khi đó, việc tiến hành cải tạo tính đến nay, sau 10 năm triển khai kế hoạch cải tạo chung cư cũ, mới chỉ có 14 chung cư cũ trên địa bàn Thành phố được cải tạo, đạt 1%. Với tiến độ cải tạo chung cư cũ hiện nay, Hà Nội sẽ phải mất 100 năm mới có thể hoàn thành kế hoạch cải tạo, xây mới hệ thống các chung cư cũ. 

Về những khó khăn trong công tác cải tạo chung cư cũ, theo Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển nhà Hà Nội Trương Hải Long cho hay, công ty là đơn vị thí điểm cải tạo khu tập thể Nguyễn Công Trứ (Hai Bà Trưng, Hà Nội). Đây là dự án có quy mô cải tạo 15 nhà tập thể 5 tầng với 2.050 căn hộ, dân số khoảng 9.300 người. 

Nhưng theo ông Long, công tác giải phóng mặt bằng toàn bộ khu vực dự án gặp nhiều khó khăn, vì vậy Liên ngành TP và công ty đã đề xuất và được TP chấp thuận cho công ty được phân kỳ đầu tư và phê duyệt cơ chế chính sách làm căn cứ lập phương án bồi thường hỗ trợ tạm cư và tái định cư 2 khối nhà chung cư A1, A2 và phần diện tích xung quanh 2 khối nhà này.

Cũng gặp phải vấn đề giải phóng mặt bằng, Chủ tịch Công ty CP Xây dựng Sông Hồng Phạm Hùng cho rằng, cơ chế trong giải phóng mặt bằng phải mang tính chế tài chứ không thuyết phục. Công ty làm dự án B2 Giảng Võ phải đền gấp 2,5 lần dân mới chịu. Nếu mỗi hộ dân đều đòi như vậy chủ đầu tư sẽ không có lãi. Thậm chí, tại dự án Kim Liên, phía chủ đầu tư phải bỏ tiền túi ra mua nhà của 2 hộ dân quyết không chịu di dời. Nếu như không giải quyết được vấn đề giải phóng mặt bằng thì sẽ không cải tạo được chung cư cũ.

Theo ông Hùng, các cơ quan chức năng phải có quy hoạch chi tiết từng dự án như một số vùng được điều chỉnh tăng tầng cao, còn một số nơi không được tăng tầng cao.

Ông Hùng cho biết, Công ty chôn hơn 100 tỷ vào dự án cải tạo 187 Giảng Võ nhưng 5 năm nay vẫn chưa biết được xây bao nhiêu tầng. Phía cơ quan chức năng nên chia sẻ với doanh nghiệp.

Trong khi đó ông Nguyễn Minh Quang, Tổng Giám đốc Cty UDIC cho biết, để thực hiện tốt việc xã hội hoá thu hút vốn đầu tư cải tạo chung cư cũ thì nhà nước cần hỗ trợ nguồn vốn vay ưu đãi (tương tự gói 30 nghìn tỷ đồng). Bên cạnh đó, cần có bộ máy chuyên trách quản lý việc cải tạo chung cũ cũ. Bộ máy này có trách nhiệm tuyên truyền cho người dân hiểu về sự cần thiết phải cải tạo chung cư và những khó khăn nhà đầu tư.

Ông Nguyễn Trí Dũng, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội chia sẻ bên lề hội thảo, theo ông đáng ra hội thảo hôm nay nên mời thêm người dân đang sống trong chung cu cũ đến xem họ nói gì. Các doanh nghiệp nói quá nhiều, tuy nhiên phải xem doanh nghiệp làm đã đúng chưa và đã được dân tin tưởng chưa? Bất cứ doanh nghiệp nào cũng muốn có lãi và người dân đều muốn hưởng lợi. Nhưng cơ quan nhà nước sẽ cân nhắc để hài hoà lợi ích cho cả doanh nghiệp và người dân.

Mai Hoa - (Theo Tiền phong, ĐTCK)