Với mục đích thách thức những động thái thị uy sức mạnh quân sự trên Biển Đông của Trung Quốc, Mỹ hôm qua điều một máy bay thực hiện nhiệm vụ trinh sát bên trên căn cứ đặt tại đảo nhân tạo mà Bắc Kinh phát triển từ một bãi đá ngầm. Từ tháng 3/2014, Bắc Kinh đã cải tạo đất tại 7 bãi đá thuộc quần đảo Trường Sa. Các bãi đá này thuộc chủ quyền Việt Nam nhưng bị Trung Quốc đánh chiếm.
Hình ảnh vệ tinh cho thấy Trung Quốc đẩy mạnh xây dựng trái phép tại Đá Chữ Thập
Cảnh báo của phía Trung Quốc được đưa ra tới 8 lần và được các phóng viên, gồm người của hãng tin CNN, có mặt trên chiếc máy bay chứng kiến. Đây là màn đối đầu trực diện đầu tiên giữa hai bên trong thời gian gần đây.
Có lúc, khi các phi công Mỹ nói rằng họ đang bay trên không phận quốc tế, phía Trung Quốc đã đáp trả bằng thứ tiếng Anh không được chuẩn lắm: "Đây là hải quân Trung Quốc... Các người đi mau!"
Chiếc máy bay liên quan tới sự kiện là P8-A Poseidon. Đây là mẫu máy bay do thám hiện đại nhất của quân đội Mỹ. Nó hoạt động ở điểm thấp nhất là 4.500 mét.
Trong lần trinh sát này, P8 nhận lệnh theo dõi hoạt động của Trung Quốc trên ba đảo nhân tạo mà nhiều tháng trước còn là bãi đá còn chìm dưới nước nhưng nay đã trở thành những công trường xây dựng khổng lồ. Nhiều học giả nhận định chúng nhiều khả năng sẽ trở thành căn cứ quân sự của Bắc Kinh.
"Chúng tôi vừa nhận được cảnh báo 30 phút trước và lời thách thức đó đến từ hải quân Trung Quốc. Tôi tin chắc chúng được phát đi từ cơ sở kia", ông Mike Parker, chỉ huy phi đội trinh sát P8 và P3 ở châu Á, nói về thông điệp mà Trung Quốc gửi tới máy bay Mỹ và chỉ vào một trạm radar cảnh báo sớm mà Bắc Kinh xây dựng trên đá Chữ Thập.
Từ khoang của P8 nhìn xuống, quanh đá Chữ Thập và đá Vành Khăn, hàng chục máy nạo vét đất đá của Trung Quốc đang hoạt động hết công suất, hút cát từ đáy biển để bồi đắp nên những bãi đất mới.
"Những hoạt động như thế này diễn ra mỗi ngày", ông Parker cho hay. "Tôi thấy họ còn làm cả cuối tuần nữa cơ".
Hải quân Trung Quốc xua đuổi máy bay trinh sát Mỹ trên Biển Đông
Việc điều máy bay trinh sát trên được thực hiện khi Mỹ đang cân nhắc lựa chọn điều phi cơ và tàu quân sự trong phạm vi 12 hải lý xung quanh những bãi đá thuộc quần đảo Trường Sa mà Trung Quốc đang tiến hành cải tạo. Đây được xem như cách để Washington thể hiện thái độ phản đối mạnh mẽ và quyết đoán hơn trước hành vi bành trướng của Bắc Kinh trên Biển Đông, cũng như một lần nữa khẳng định Mỹ không công nhận tuyên bố chủ quyền phi lý của Trung Quốc.
Sự kiện, diễn ra cùng việc gần đây Trung Quốc đưa ra cảnh báo tương tự với máy bay quân đội Philippines, cho thấy Bắc Kinh đang cố áp đặt một khu vực quản lý trên các đảo nhân tạo mới.
Một số chuyên gia an ninh lo ngại nguy cơ xung đột sẽ tăng lên, đặc biệt là sau khi giới chức Mỹ nói hồi cuối tuần trước rằng Lầu Năm Góc đang cân nhắc việc điều tàu chiến, máy bay quân sự tới các đảo nhân tạo trên để khẳng định quyền tự do đi lại trên biển và trên không.
Anh Phương (TH)