Theo Báo cáo Điểm lại cập nhật tình hình phát triển kinh tế Việt Nam của Ngân hàng Thế giới (WB), tăng trưởng của Việt Nam giảm nhẹ xuống 5,9% trong 3 quý đầu năm, chủ yếu do đợt hạn hán nghiêm trọng khiến sản lượng nông nghiệp thấp, sản lượng dầu thô bị cắt giảm và nhu cầu bên ngoài chững lại. 

Tuy nhiên, các yếu tố căn bản đảm bảo tăng trưởng - sức cầu trong nước ổn định và nền sản xuất chế tạo chế biến định hướng xuất khẩu – nhìn chung vẫn đứng vững. 

Không bị thâm hụt cán cân thương mại

Ông Pieter Pennings, Giám đốc CEL Consulting- Công ty tư vấn quản lý chuỗi cung ứng, logistics tại khu vực Đông Nam Á cho rằng, tính đến thời điểm cuối tháng 11/2016, Việt Nam hiện không bị thâm hụt cán cân thương mại xuất nhập khẩu. Mặc dù lạm phát 10 tháng đầu năm tăng 2,27% so với cùng kỳ năm ngoái, kèm theo GDP và giá trị bán lẻ tăng trưởng có phần chậm lại, nhưng bù lại thị trường Việt Nam có những thay đổi về cơ cấu theo chiều hướng khả quan.

Tính đến hết tháng 11/2016, tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước ước đạt 159,5 tỷ USD, tăng 7,5%, trong khi kim ngạch nhập khẩu đạt 156,6 tỷ USD, tăng 3,5%. Cán cân thương mại của cả 11 tháng hiện đang dừng ở mức xuất siêu 2,9 tỷ USD.

Sản xuất công nghiệp tăng mạnh

Trong 11 tháng năm 2016, sản xuất toàn ngành công nghiệp tăng 7,3%, trong đó công nghiệp chế biến chế tạo tăng 11% và khai khoáng giảm 6,3%. Một số sản phẩm công nghiệp tăng cao so với cùng kỳ năm trước như ti vi, thép cán, ô tô, sắt thép thô, thức ăn gia súc, xi măng. Sản lượng dầu thô giảm mạnh ở mức 10%, dẫn đến phải nhập khẩu 595 triệu USD dầu thô trong 10 tháng đầu năm 2016.

Chỉ số tồn kho toàn ngành công nghiệp chế biến, chế tạo bình quân 10 tháng 2016, là 66,9%, giảm so với mức 72,9% năm 2015. Tổng lao động ngành công nghiệp tăng 4,3%, trong đó lao động ngành khai khoáng giảm 7,2%, ngành chế biến, chế tạo tăng 5%.

Kinh tế ổn định thúc đẩy tái cơ cấu

Theo WB, tăng trưởng của Việt Nam đạt được trong điều kiện lạm phát thấp và tài khoản vãng lai thặng dư cao. Mặc dù giá dịch vụ y tế và giáo dục tăng, lạm phát lõi vẫn ở mức thấp còn lạm phát chung dự kiến không vượt chỉ tiêu chính thức là 5%.

“Ổn định kinh tế vĩ mô ở Việt Nam là môi trường thuận lợi để các nhà hoạch định chính sách đẩy mạnh tái cơ cấu, đây là điều kiện thiết yếu để tiến tới mô hình tăng trưởng dựa trên năng suất," theo ông Ousmane Dione, Giám đốc quốc gia WB tại Việt Nam. “Kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2016 - 2020, vừa được Quốc hội thông qua, sẽ xử lý được một số bất cập phát sinh trong quá trình tăng trưởng kinh tế”.

Báo cáo cũng cho biết bội chi ngân sách của Việt Nam đang ở mức cao và đang tiến sát ngưỡng Quốc hội cho phép là 65% GDP, tuy nhiên Chính phủ đã tiếp tục cam kết củng cố tình hình tài khóa trong trung hạn. 

Triển vọng tăng trưởng tích cực

Theo báo cáo, thành quả kinh tế vừa qua phần nào có được do tăng trưởng tín dụng cao và chính sách tài khóa tạo hỗ trợ, có thể giúp thúc đẩy các hoạt động kinh tế trong ngắn hạn.

Về trung hạn, WB đánh giá triển vọng tăng trưởng của Việt Nam là tích cực. Tăng trưởng GDP năm 2016 dự kiến xoay quanh 6% và cải thiện lên mức 6,3% trong 2017 - 2018 nhờ sản xuất nông nghiệp được phục hồi và triển vọng kinh tế toàn cầu tiếp tục cải thiện. 

Tuy nhiên, theo ông Sebastian Eckardt, chuyên gia kinh tế trưởng của WB tại Việt Nam, vẫn còn nhiều rủi ro đáng kể có thể tác động bất lợi đến triển vọng kinh tế trong trung hạn. Nhìn từ trong nước, những cải cách tài khóa và chuyển đổi cơ cấu nếu bị triển khai chậm trễ có thể làm tăng nguy cơ dễ tổn thương về kinh tế vĩ mô và giảm tốc độ tăng trưởng tiềm năng. 

Nhìn từ bên ngoài, kinh tế toàn cầu tiếp tục suy trần và viễn cảnh về hiệp định TPP đang nhạt dần có thể ảnh hưởng đến triển vọng tăng trưởng của Việt Nam thông qua các kênh thương mại và đầu tư. Trong khi đó, tình hình thị trường tài chính toàn cầu chưa khởi sắc và viễn cảnh tăng lãi suất do dự báo về thắt chặt chính sách tiền tệ tại Mỹ cũng làm dấy lên một số quan ngại.

Thu Trang (TH theo Báo Hải Quan, Thời báo Tài chính)