Theo đó, Ba mặt hàng thuốc lá, rượu và bia được đồng loạt kiến nghị tăng thuế suất thuế TTĐB lần này nằm trong những cam kết của Việt Nam với các tổ chức quốc tế nhằm kiểm soát tác hại của thuốc lá, rượu, bia đối với sức khỏe cộng đồng.

Lộ trình cụ thể như sau:

Điều chỉnh tăng thuế suất đối với mặt hàng thuốc lá theo lộ trình: từ ngày 01/01/2016 tăng từ 65% lên 70%; từ ngày 01/01/2019 tăng từ 70% lên 75%. Mức tăng này, Chính phủ đặt mục tiêu giảm tỷ lệ thuốc lá của nam giới hiện ở mức 47,7% xuống 39% vào năm 2020.

Với mặt hàng rượu, tăng từ mức thuế suất 50% lên thuế suất 65% (tăng 15%) đối với rượu từ 20 độ trở lên; tăng từ mức thuế suất 25% lên thuế suất 35% (tăng 10%) đối với rượu dưới 20 độ.

Và điều chỉnh tăng thuế suất đối với mặt hàng bia theo lộ trình: từ ngày 01/7/2015 tăng từ 50% lên 55%; từ ngày 01/01/2017 tăng lên 60%; từ ngày 01/01/2018 tăng lên 65%.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, qua tổng kết, đánh giá cho thấy mức tiêu dùng thuốc lá, rượu, bia ở Việt Nam tăng dần và ở mức cao so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới.

Đối với thuốc lá, Việt Nam thuộc nhóm 15 nước có tỷ lệ người hút thuốc lá thuộc nhóm cao trên thế giới. Theo Điều tra toàn cầu năm 2010 về sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành (trên 15 tuổi) tại Việt Nam: Tỷ lệ người hút thuốc lá ở độ tuổi từ 15 tuổi trở lên là 47,4% đối với nam giới, 1,4% đối với nữ giới và tỷ lệ hút thuốc lá chung là 23,8 % (tương đương với 15,3 triệu người).

Đối với mặt hàng bia, thực hiện yêu cầu gia nhập WTO, Luật thuế TTĐB quy định áp dụng thống nhất một mức thuế suất đối với tất cả loại bia là 45% (từ ngày 01/01/2010 đến 31/12/2012) và sau đó nâng lên 50% từ ngày 01/01/2013. Theo đó, mức thuế suất đối với bia chai đã được điều chỉnh giảm từ 75% xuống 45% - 50% (01/01/2013). Tính riêng năm 2013, lượng bia tiêu thụ là 3 tỷ lít và tính bình quân đầu người là 32 lít/người.

Đối với mặt hàng rượu, thực hiện cam kết khi gia nhập WTO, Quốc hội đã thông qua Luật thuế TTĐB với quy định: Rượu từ 20 độ trở lên áp dụng 45% (từ ngày 01/01/2010 đến hết ngày 31/12/2012) và 50% từ ngày 01/01/2013; rượu dưới 20 độ áp dụng 25% từ ngày 01/01/2010. Theo đó, đã giảm thuế suất đối với loại rượu từ 40 độ trở lên, qua đó đã làm tăng sức mua, dẫn đến lạm dụng rượu.

Việc tăng thuế TTĐB đối với mặt hàng thuốc lá theo đề xuất của Dự án Luật cũng được thực hiện theo lộ trình nên các doanh nghiệp sẽ có thời gian để điều chỉnh kế hoạch sản xuất kinh doanh cho phù hợp.

Khi điều chỉnh tăng thuế suất thuế TTĐB thêm 15% đối với mặt hàng rượu trên 20 đô%3ḅ và thêm 10% đối với mặt hàng rượu dưới 20 độ, sẽ tác động đến giá bán, từ đó có tác dụng điều chỉnh hành vi của người tiêu dùng, do đó tác động đến sản lượng tiêu thụ và doanh thu của doanh nghiệp sản xuất.

Với doanh nghiệp sản xuất bia, căn cứ vào sự thay đổi sản lượng tiêu dùng so với giá đối với mặt hàng bia, nếu tăng thuế TTĐB 5%/năm theo lộ trình thì giá bia tăng thêm 5,5%, sản lượng tiêu thụ bia giảm 3,68% mỗi lần tăng (trường hợp doanh nghiệp chuyển 100% mức tăng thuế vào giá bán).

Thảo Miên - TH